Data als onbekende vervuiler
Opdrachtgevers: De Belastingdienst | Pilot Duurzame CAO Rijk | Ministerie van BZK
Wist je dat de ICT-sector wereldwijd meer CO₂ uitstoot dan de luchtvaart? Pilot Duurzame CAO Rijk (Ministerie van BZK) en de Belastingdienst zochten naar een manier om het bewustzijn van ambtenaren over dit probleem te vergroten en ze aan te sporen hun eigen gedrag aan te passen. Wij kwamen met een reizende tentoonstelling die de impact van data visueel maakt en bezoekers aanspoort tot actie.
We begonnen met het in kaart brengen van de verborgen impact van ons digitale gedrag. Hoeveel CO₂ komt vrij bij het opslaan van een e-mail? Of bij een uurtje videobellen? Een videomeeting met een heel team veroorzaakt bijvoorbeeld 2700 liter CO₂.
Ook spraken we verschillende ambtenaren van de belastingdienst en zetten we een enquête uit om meer grip te krijgen op de uitdagingen en kansen rondom dit onderwerp.
Interessante inzichten waren onder andere dat de impact van mailen niet alleen zit in de verzending zelf, maar ook in de opslag die daarop volgt.
Videobellen heeft een relatief grote impact, waar vooral het beeld een bepalende factor is. Videobellen met camera uit bespaart al een hoop CO₂. Maar vergaderingen net iets korter laten duren is ook heel effectief.
Daarnaast ontdekten we dat er verschillende motivators zijn om aan duurzaam gedrag te werken. Sommigen vinden schone lucht belangrijk, voor anderen is efficiënter werken of klimaatverandering een belangrijke motivatie.
Ook spraken we verschillende ambtenaren van de belastingdienst en zetten we een enquête uit om meer grip te krijgen op de uitdagingen en kansen rondom dit onderwerp.
Interessante inzichten waren onder andere dat de impact van mailen niet alleen zit in de verzending zelf, maar ook in de opslag die daarop volgt.
Videobellen heeft een relatief grote impact, waar vooral het beeld een bepalende factor is. Videobellen met camera uit bespaart al een hoop CO₂. Maar vergaderingen net iets korter laten duren is ook heel effectief.
Daarnaast ontdekten we dat er verschillende motivators zijn om aan duurzaam gedrag te werken. Sommigen vinden schone lucht belangrijk, voor anderen is efficiënter werken of klimaatverandering een belangrijke motivatie.
Met deze kennis wilden we verder gaan dan bewustwording alleen. We vroegen ons af: hoe zorgen we ervoor dat mensen ook echt hun gedrag aanpassen?
Hiervoor maakten we gebruik van verschillende gedragstechnieken rondom vier categorieën: gemak, weerstand, normen en motivatie (naar gedragsveranderingsbureau Duwtje).
Hiervoor maakten we gebruik van verschillende gedragstechnieken rondom vier categorieën: gemak, weerstand, normen en motivatie (naar gedragsveranderingsbureau Duwtje).
- Gemak: We maakten het zo makkelijk mogelijk om actie te ondernemen door de boodschap heel visueel te maken en te focussen op gedrag dat je relatief makkelijk aanpast.
- Weerstand: Om weerstand te voorkomen legden we niks op maar gaven we opties. Als mensen zelf kunnen kiezen zijn ze meer bereid iets te doen.
- Normen: Door te laten zien dat veel mensen al in actie zijn gekomen sporen we anderen aan in beweging te komen. Als je collega’s het al doen, waarom zou je het zelf dan niet ook doen?
- Motivatie: wie feedback krijgt en wordt beloond, verandert eerder zijn gedrag. Daarom introduceerden we munt-mentosjes voor frissere lucht. Pak gerust een snoepje, maar wel in ruil voor een actie om minder data te gebruiken. Dit werkt zowel normerend (wie A zegt moet ook B zeggen), als dat het principe van wederkerigheid wordt toegepast.
Het hele project is opgezet als pilot, waarbij we zoveel mogelijk probeerden te leren van de interventies die we doen. De installatie die we testen bestaat uit houten ballonnen van resthout, die de CO₂-uitstoot van digitale activiteiten visualiseren. Bezoekers konden direct actie ondernemen door een mint-snoepje te kiezen, gekoppeld aan een concrete gedragsverandering zoals videobellen zonder camera of zich uitschrijven voor nieuwsbrieven.
De realisatie van de installatie hebben we volgens circulaire ontwerpprincipes gedaan. De houten ballonnen werden gemaakt van oude constructiebalken, die we in dunne plakken verzaagden en onder spanning verlijmden. De voedseldispensers komen van een tentoonstelling die in Nemo had gestaan. De metalen onderdelen van marktplaats en de houten platen van Circulaire houtwinkel Buurman. Daarnaast zorgden we ervoor dat de installatie bij ons in beheer blijft, zodat hij zoveel mogelijk gebruikt gaat worden en ook uiteindelijk weer gerecycled kan worden.
Toekomst
De installatie is een rondreizende tentoonstelling die verschillende Rijkskantoren en andere overheidsgebouwen gaat aandoen. Ben je ook geïnteresseerd? Stuur ons een berichtje. Het doel: een beweging op gang brengen waarbij steeds meer mensen bewust omgaan met hun digitale voetafdruk.
Met Data als onbekende vervuiler laten we zien hoe kleine gedragsveranderingen grote impact kunnen hebben. Het is een gespreksstarter, een eyeopener, en vooral: een stap naar een duurzamere digitale toekomst.
Kijk voor meer informatie op www.dataalsonbekendevervuiler.nl
Met Data als onbekende vervuiler laten we zien hoe kleine gedragsveranderingen grote impact kunnen hebben. Het is een gespreksstarter, een eyeopener, en vooral: een stap naar een duurzamere digitale toekomst.
Kijk voor meer informatie op www.dataalsonbekendevervuiler.nl